Psikolojik Rahatsızlıklar
Psikolojik rahatsızlıklar, bireyin duygu, düşünce ve davranışlarını etkileyerek günlük yaşam kalitesini düşürebilen, zamanla içe kapanma, işlevsellikte azalma ve sosyal ilişkilerde bozulmalara yol açabilen durumlardır. Her bireyin yaşadığı zorluk kendine özgüdür ve bu rahatsızlıklar farklı belirtilerle kendini gösterebilir. Erken fark edilip profesyonel destekle ele alındığında, psikolojik rahatsızlıkların üstesinden gelmek ve daha sağlıklı bir yaşam sürmek mümkündür. Aşağıda sık karşılaşılan bazı psikolojik rahatsızlıklarla ilgili bilgilere ulaşabilirsiniz.
Depresyon
Depresyon, sürekli üzüntü, isteksizlik ve hayattan zevk alamama gibi belirtilerle kendini gösteren yaygın bir duygudurum bozukluğudur. Günlük işlevleri olumsuz etkileyebilir ve kişinin enerji, uyku, iştah gibi temel düzenini bozabilir. Her bireyde farklı belirtilerle ortaya çıkabilir; kimi zaman içe çekilme, kimi zaman öfke ya da bedensel şikâyetler ön planda olabilir.
Anksiyete Bozuklukları
Anksiyete bozuklukları, kişinin günlük yaşamını etkileyen yoğun kaygı, endişe ve huzursuzluk durumlarıyla karakterizedir. Bu durumlar genellikle gerçek bir tehlike olmaksızın ortaya çıkar ve kişinin düşünce, duygu ve davranışlarını olumsuz etkileyebilir. Kalp çarpıntısı, nefes darlığı, kas gerginliği gibi fiziksel belirtilerle de kendini gösterebilir. Psikoterapi ile kaygının altında yatan nedenler keşfedilir ve baş etme becerileri geliştirilebilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin istemediği halde aklına gelen tekrar eden düşünceler (obsesyonlar) ve bu düşünceleri azaltmak için yaptığı yineleyici davranışlarla (kompulsiyonlar) karakterizedir. Bu döngü kişinin günlük yaşamını zorlaştırabilir, zamanını ve enerjisini alabilir. Obsesyonlar genellikle yoğun kaygıya yol açarken, kompulsiyonlar bu kaygıyı geçici olarak azaltmaya yarar. Terapi sürecinde bu döngünün farkına varmak ve işlevsel başa çıkma yöntemleri geliştirmek mümkündür.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), kişinin yaşadığı ya da tanık olduğu ağır bir travmatik olayın ardından ortaya çıkan, süreklilik gösteren stres tepkileridir. Kişi olayı yeniden yaşıyormuş gibi hissettiği kabuslar, flashbackler ya da yoğun tetiklenmeler yaşayabilir. Bu durum, günlük yaşamda sürekli bir tetikte olma hali, kaçınma davranışları ve duygusal uzaklaşma gibi belirtilerle devam eder. Psikoterapi süreciyle, travmanın etkileri işlenir ve kişinin yaşadığı duygusal yük hafifletilebilir.
Bipolar Bozukluk
Bipolar bozukluk, kişinin duygudurumunda belirgin dalgalanmalar yaşadığı bir rahatsızlıktır; kişi zaman zaman aşırı enerjik ve taşkın (mani/hipomani), zaman zaman ise çökkün ve umutsuz (depresyon) hissedebilir. Bu ruh hali geçişleri, kişinin düşünce, davranış ve ilişkilerini etkileyebilir. Dönemsel olarak ortaya çıkan bu değişimler, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde zorlayabilir. Doğru psikolojik destek ve tedaviyle duygudurum dalgalanmaları yönetilebilir, yaşam daha dengeli bir hale getirilebilir.
Yeme Bozuklukları (Anoreksiya, Blumiya)
Yeme bozuklukları, bireyin yeme alışkanlıklarını ve beden algısını olumsuz etkileyen ciddi ruhsal rahatsızlıklardır. Anoreksiya nervoza, aşırı kilo alma korkusuyla yeme kısıtlamaları ve aşırı zayıflıkla karakterize edilirken; bulimiya nervoza, tekrar eden tıkınırcasına yeme ve ardından gelen telafi edici davranışlarla (kusma, aşırı egzersiz vb.) kendini gösterir. Bu bozukluklar, hem fiziksel hem de psikolojik sağlığı tehdit eder ve profesyonel destek gerektirir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
DEHB; dikkat süresinde kısalık, dürtüsellik ve aşırı hareketlilik gibi belirtilerle kendini gösteren, çocuklukta başlayıp yetişkinlikte de devam edebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. Bireyin akademik, sosyal ve günlük yaşam işlevselliğini etkileyebilir. Erken tanı ve uygun müdahaleyle yaşam kalitesi belirgin ölçüde artırılabilir.
Uyku Bozuklukları
Uyku bozuklukları, kişinin yeterli ve kaliteli uyuyamaması nedeniyle gündelik işlevselliğinin ve yaşam kalitesinin bozulmasına yol açan durumlardır. Uykusuzluk, aşırı uyuma, sık uyanma, kabuslar veya huzursuz uyku gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Süreklilik gösterdiğinde hem bedensel hem de ruhsal sağlığı etkileyebilir.
Sosyal Fobi
Sosyal fobi, bireyin sosyal ortamlarda küçük düşeceği, yargılanacağı veya rezil olacağı korkusuyla yoğun kaygı yaşamasıdır. Bu durum, kişinin sosyal ilişkilerini, akademik ve mesleki yaşamını olumsuz etkileyebilir. Zamanla kaçınma davranışları gelişebilir ve kişi kendini izole edebilir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu
Narsistik kişilik bozukluğu, bireyin kendini abartılı biçimde önemli görmesi, sürekli beğenilme ihtiyacı duyması ve empati yoksunluğu ile karakterizedir. Bu kişiler eleştiriye karşı aşırı duyarlıdır, ilişkilerde ise çoğunlukla üstünlük kurma eğilimindedir. Görünürdeki özgüvene rağmen içsel olarak kırılgan bir benlik algısı barındırabilirler.
Panik Bozukluk
Panik bozukluk, aniden ortaya çıkan yoğun kaygı nöbetleriyle karakterize edilen bir anksiyete bozukluğudur. Kişi kalp çarpıntısı, nefes darlığı, baş dönmesi, göğüs sıkışması gibi fiziksel belirtilerle ölüm ya da kontrolü kaybetme korkusu yaşayabilir. Bu ataklar tekrar edeceği korkusuyla gündelik yaşamı ciddi şekilde etkileyebilir.